Signalen van stress

Heb je een druk leven, dan raak je het contact met je lichaam gemakkelijk kwijt. Onder invloed van stresshormonen ga je maar door en negeer je de alarmsignalen. Ontdek hier tien belangrijke stresssignalen én wat je ermee kan doen (met dank aan Pieternel Dijkstra).

Stressklachten? Maak direct een afspraak

1) Hartkloppingen door stress

Heb je hard gerend of getraind, dan is het logisch dat je je hart snel voelt kloppen. Hartkloppingen kan je echter ook zomaar ineens krijgen, bijvoorbeeld als je rustig op de bank zit. Het kan zelfs zo erg zijn dat je denkt dat je dood gaat. Bij dergelijke hartkloppingen moet je altijd medisch laten checken of er iets mis is met je hart, zoals een hartritmestoornis. Je bent dan gebaat bij medicijnen. Wordt er fysiek niets gevonden, dan kan het zijn dat je een aanval van hyperventilatie hebt gehad.

Kenmerkend is dan, naast hartkloppingen, een benauwend gevoel op de borst, tintelende sensaties rond de mond en in de vingers, en een gevoel van angst. Hyperventilatie ontstaat door te veel stress.

Remedie

Blijken je hartkloppingen veroorzaakt te worden door hyperventilatie, zorg er dan voor dat je op de juiste manier gaat ademen. Probeer, op het moment dat je een aanval hebt, rustig en langzaam te ademen. Adem vooral lang uit. Krijg je je ademhaling op deze manier niet onder controle, adem dan in een plastic zakje. Vind je het lastig om op de juiste manier te ademen, zoek dan hulp bij een ademtherapeut.

Ga ook na wat je in je leven dwarszit. Waar kijk je tegenop? Waardoor wordt een aanval getriggerd? Bedenk manieren om de stress in je leven aan te pakken, en creëer meer tijd voor jezelf. Stop met het gebruik van koffie, zwarte thee en cola – of andere producten met cafeïne en alcohol. Die kunnen hartkloppingen verergeren.

2) Prikkelbare darm

Heb je geregeld moeite om naar de wc te gaan, of heb je juist last van diarree, krampen en winderigheid, dan zijn je darmen van slag. Dit soort klachten kunnen gepaard gaan met buikpijn en vermoeidheid. Zo’n acht procent van de mensen heeft zelfs chronisch last van deze klachten; dit wordt ook wel het  prikkelbaredarmsyndroom (PDS) genoemd. Een prikkelbare darm ontstaat vaak door stress. Is je darm eenmaal van slag, dan gaan, helaas, de klachten lang niet altijd over als de stress verdwijnt. Je moet er dan mee leren leven.

Remedie

Laat je medisch checken om uit te sluiten dat je buikklachten een symptoom zijn van een ernstige ziekte. Heb je PDS, dan is het belangrijk dat je voldoende slaapt en regelmatig beweegt. Laat sigaretten en alcohol staan en probeer het gebruik van antibiotica te vermijden. Die kunnen de klachten namelijk verergeren.

Eet ook veel vezels en neem voldoende beweging, dat bevordert een gezonde darmwerking. Kortom, zorg voor een gezonde en evenwichtige levensstijl. Stress hoort daar duidelijk niet bij.

3) Tandenknarsen

In tijden van stress kan je ’s nachts met je tanden gaan knarsen. Dat heb je zelf vaak niet in de gaten (je partner vaak wel, want het knarsen maakt een snerpend geluid). ’s Ochtends word je wakker met kaak-, hoofd- of nekpijn en overdag kan je last
hebben van vermoeidheid. Houdt het tandenknarsen aan, dan kan je gebit ernstige schade oplopen. Ook voor tandenknarsen geldt helaas dat als de stress verdwijnt, het tandenknarsen niet altijd automatisch ophoudt.

Remedie

Ga naar de tandarts. Een tandarts kan een bitje voorschrijven. Zo slijten niet je tanden, maar het bitje. Het tandenknarsen zal er echter niet door verdwijnen. Er zijn ook medicijnen die kunnen helpen om het tandenknarsen te doen verminderen. Heb je sowieso een probleem met slapen, dan kan je overwegen om een slaapkliniek te bezoeken. Daar wordt je slaappatroon goed onderzocht en kan een behandeling op maat worden gemaakt. Laat sowieso dranken met cafeïne en alcohol staan. Deze zorgen voor een onrustige slaap en verhogen het risico op tandenknarsen.

Het belangrijkste is dat je ervoor zorgt dat je stress beter leert managen. Ga op een cursus yoga of mediteer elke avond een halfuur, zodat je mentaal tot rust komt. Praat ook over je problemen met je partner, vrienden of een psycholoog.

4) Aften

Aften zijn pijnlijke zweertjes in de mond met een doorsnede van drie tot vier millimeter. De plekjes zijn grijs-wit of geel met een rode, ontstoken rand. Meestal zitten aften aan de binnenkant van je lippen, wangen of onder de tong. Gelukkig verdwijnen ze meestal vanzelf weer na één tot twee weken. Een besmetting met een virus of bacterie is doorgaans de oorzaak. Vaak echter krijgt zo’n besmetting pas kans als je een verminderde weerstand hebt, zoals in tijden van stress.

Remedie

Een goede mondhygiëne zorgt ervoor dat aften niet langer blijven zitten dan nodig. Poets goed, en niet te hard en gebruik eventueel een ontsmettende mondspoeling. Rook je, dan doe je er goed aan om, al is het maar tijdelijk, te stoppen.

Wil je iets doen aan het onderliggende probleem – je verminderde weerstand – dan is het noodzakelijk om je levensstijl aan te passen. Je moet gezonder gaan eten, meer bewegen en goed om leren gaan met stress en problemen. Vind je dat moeilijk, praat er dan over met anderen of probeer samen met je partner of vrienden een gezonde levensstijl te bereiken. Samen is dat gemakkelijker dan alleen.

5) Jeuk

Jeuk kan verschillende lichamelijke oorzaken hebben, zoals een droge huid of een schimmelinfectie. Stress is echter ook een oorzaak van jeuk. Het kan jeuk doen ontstaan en bestaande jeuk verergeren. Het risico bestaat zelfs dat er een vicieuze cirkel ontstaat: stress verergert de jeuk, die jeuk kan weer aanleiding zijn tot stress, die op zijn beurt weer leidt tot een verergering van de jeuk, etc. De gevolgen van heftige jeuk zijn heel vervelend. Je kan je huid openkrabben, soms zelfs tot bloedens toe. Voor sommige mensen is krabben de enige manier om van hun stress af te komen.

Remedie

Heb je last van terugkerende of intense jeuk, laat je dan medisch checken. Voor veel lichamelijke oorzaken zijn goede medicijnen beschikbaar. Wordt er lichamelijk niets gevonden, dan is het belangrijk dat je niet te veel let op de jeuk en dat de jeuk geen obsessie wordt. Zoek afleiding als je last hebt van jeuk of knijp in een stressballetje, zodat je handen toch iets te doen hebben (anders dan krabben).

Zoek een goede uitlaatklep voor stress. Ga sporten, laat je masseren en praat de stress van je af. Is de jeuk echt niet meer te houden, gebruik dan een zachte borstel in plaats van je nagels of neem een koude douche.

6) Oogtics

Oogtics – ongewilde trekkingen van een klein oogspiertje – kunnen zowel het boven- als onderooglid treffen. De tics duren meestal een paar seconden, en treden vaak een paar keer per dag op. Alhoewel meestal onschuldig, kan het zeer irritant zijn. Je kan bang zijn dat anderen het zien en dat ze je een nerveus wrak vinden of denken dat je naar ze knipoogt. In werkelijkheid zien anderen de beweging vaak niet. Dit soort oogtrekjes wordt doorgaans veroorzaakt door slaapgebrek, stress, cafeïne en het te lang staren naar een beeldscherm.

Remedie

Oogtics verdwijnen vaak spontaan na een goede nachtrust. Toch is het wel een teken dat je iets moet veranderen aan je levensstijl. Zorg voor voldoende slaap, minder met koffie en wissel beeldschermwerk af met ander werk.

7) Tintelingen in armen en nek

Heb je geregeld tintelingen in je handen, armen, schouders en nek, of in die lichaamsdelen een koud of verdoofd gevoel, dan kan dat wijzen op te veel stress. Houdt de stress aan, dan kan dit gevoel verergeren tot pijn. Er wordt dan vaak gesproken van RSI (Repetitive Strain Injury). Dikwijls wordt gedacht dat RSI het gevolg is van het doen van steeds dezelfde bewegingen, zoals typen op een toetsenbord. Uit onderzoek blijkt dat psychologische factoren een minstens zo belangrijke invloed hebben op het ontstaan van RSI-klachten. Waarschijnlijk is RSI dan ook (mede) een uiting van een geestelijke overspanning.

Remedie

Allereerst moet je zorgen voor een goede werkhouding: je stoel moet op de goede hoogte staan en je moet recht voor het beeldscherm zitten. Om verdere lichamelijke klachten te voorkomen en om geestelijk te ontspannen, is het bovendien belangrijk om genoeg pauzes in te lassen en afwisselend werk te doen. Zorg voor een goede lichamelijke conditie, door bijvoorbeeld te sporten. Sterke spieren en ledematen raken namelijk minder snel overbelast. Bovendien helpt sporten om je geest opgeruimd te houden: het is een uitstekende uitlaatklep voor stress en helpt, na een drukke werkdag, het niveau van stresshormonen in je lichaam afbouwen.

8) Gewichtsveranderingen

Valt het je op dat je broeken de laatste tijd slechter passen of juist te ruim zijn? Wees dan alert op stress en een onregelmatige levensstijl. Sommige mensen hebben in tijden van stress de neiging zich vol te (vr)eten, en worden zwaarder.

Anderen hebben juist het gevoel een knoop in hun maag te hebben of een brok in hun keel, waardoor ze onbedoeld minder gaan eten en afvallen. Beide – afvallen en aankomen door stress – zijn niet goed. Kom je gewicht aan, dan is dat doorgaans slecht voor je lichamelijke conditie en bloeddruk. Val je teveel af dan kan je lichamelijk verzwakken.

Remedie

Merk je een gewichtsverandering bij jezelf en weet je dat dit komt door stress, maak dan een dagplanning voor jezelf als het gaat om eten. Eet alleen op vaste tijden. Dat voorkomt dat je tussendoor gaat zitten snacken, dan wel maaltijden overslaat. Maak van eetmomenten een moment van ontspanning en rust. Denk ook: ‘Ik weiger om stress mijn eetlust/figuur te laten bederven’. Uiteindelijk is het natuurlijk belangrijk dat je de oorzaak van de stress wegneemt en de actie neemt die daarvoor vereist is.

9) Nachtmerries

Nachtmerries zijn een uiting van angst of stress. Het kan best zijn dat je je overdag best goed voelt, maar ’s nachts toch last hebt van nachtmerries. Nachtmerries, zeker als je er herhaaldelijk last van hebt, betekenen dat iets je dwarszit: onbewust ben je ergens mee bezig dat je als stressvol ervaart.

Vooral vrouwen hebben last van nachtmerries. Meer dan mannen vinden ze het moeilijk om hun zorgen van overdag ’s nachts los te laten. Nachtmerries zijn niet alleen een onprettige ervaring, maar kunnen ook je nachtrust danig verstoren. Het kan zijn dat je daarna moeilijk, of misschien wel helemaal niet meer in slaap valt. Krijg je een slaaptekort, dan voedt dat
de stress nog meer.

Remedie

Schrik je wakker uit een nachtmerrie, schrijf deze dan meteen op. Dat helpt je van het schrikgevoel af, waardoor je later beter inslaapt. Het helpt ook te achterhalen wat je precies dwarszit. Weet je wat bij jou zoveel stress oproept, dan kan je er iets aan doen.

Praten over je zorgen helpt stress verminderen en kan je afhelpen van je nachtmerries. Nachtmerries hebben niet per se betrekking op gebeurtenissen uit het ‘nu’, maar kunnen ook wijzen op ervaringen uit het verleden die je niet goed hebt verwerkt. Kom je er zelf niet uit, dan kan het helpen om met een psycholoog te praten.

10) Terugkerende ontstekingen

Heb je gedurende een periode meerdere keren griep of ontstekingen aan bijvoorbeeld keel of blaas, dan heb je waarschijnlijk last van een verminderde weerstand. Veel mensen zieken niet goed uit. Ze peppen zichzelf op met een paracetamol of griepmiddeltje, om daarna weer aan het werk te gaan.

Tijdens een ontsteking of griep moet je echter rust nemen. Je lichaam probeert namelijk een ziektemaker – bacterie, virus of schimmel – te elimineren en dat kost een heleboel energie. Koorts jaagt je stofwisseling namelijk omhoog: elke graad die je lichaamstemperatuur stijgt boven 37 graden, doet je zeven tot twaalf procent meer verbranden aan calorieën. Dat is te vergelijken met de hoeveelheid energie die je verbruikt tijdens anderhalf uur wandelen of een uur fitnessen. Ziek je niet goed uit, dan blijft een ziektemaker sluimeren en word je na een tijdje weer ziek.

Remedie

Neem je klachten serieus en rust. Accepteer dat je rust nodig hebt en meld je ziek. Zet je mobiele telefoon en pc uit, en verwen jezelf met lichte kost zoals thee en crackers. Bekijk het als een kans om eindelijk eens goed uit te rusten.

(Bron: Pieternel Dijkstra in Goed Gevoel oktober 2009)

Personal business coach Agnes van Goolen heeft een super eenvoudige methode die je helpt bij het bepalen van je prioriteiten. Agnes begeleidt op authentieke wijze ondernemers bij het stellen van doelen. Maar haar tips kun je ook fantastisch gebruiken in je dagelijks (privé)leven; Gratis tip van Agnes